Ciągi i szeregi

Wykład

Zadania do zrobienia ręcznie

  1. Jaki to ciąg: 4,4,4,4,4,4,…?
  2. Oblicz wartość piątego wyrazu ciągu arytmetycznego, jeżeli jego czwarty wyraz ma wartość 20, a szósty ma wartość 28.
  3. Oblicz wartość ósmego wyrazu ciągu geometrycznego, którego siódmy wyraz ma wartość 9, a dziewiąty ma wartość 1.
  4. Dla ciągu o wzorze ogólnym a_n=2n-10 określ ile wyrazów ciągu przyjmuje wartość ujemną.
  5. Podaj wzór rekurencyjny a_{n+1}=a_{n}+... ciągu arytmetycznego, którego pierwszy wyraz ma wartość 5, a dziesiąty wyraz ma wartość 23.
  6. Oblicz sumę wyrazów ciągu geometrycznego: -1 + 2 - 4 + \ldots- 64.
  7. Udowodnij, że a_n=2n^2-1 nie jest ciągiem arytmetycznym.
  8. Ciąg arytmetyczny składa się z 200 elementów. Pierwszy z nich ma wartość -10, a wartością ostatniego jest 60. Ile wynosi suma tego ciągu?
  9. Ile wynosi wyrażenie 1 + 2 + 4 + 8+ \ldots + 2^{10}?
  10. Dla jakich wartości parametru n podany ciąg jest arytmetyczny: (n^2-1), (3n+1),(2n^2-6)?
  11. Pomiędzy liczby 4 i 108 wstaw dwie liczby tak by tworzyły ciąg geometryczny.
  12. Udowodnij, że dla ciągu arytmetycznego średnia arytmetyczna jest zadana przez a_n=\frac{a_{n-1}+a_{n+1}}{2}
  13. Udowodnij, że dla ciągu geometrycznego średnia geometryczna jest zadana przez a^2_n=a_{n-1}\cdot a_{n+1}

Zadania przy asyście komputera

  1. Do czego w Octave służą polecenia:
    • cumsum
    • diff
  2. Używając Octave wyznacz sumy skończone:
    • \sum_{k=1}^{100} k^2
    • \frac{4}{N}\sum_{k=1}^{N} \sqrt{1-\frac{k^2}{N^2}}, dla N = 10000 Uwaga. Powyższe wyrażenie z całkiem niezłą dokładnością przybliża pole koła o promieniu 1, czyli wartość pi.
  3. Znajdź w Wolfram Alpha następujące sumy nieskończone:
    • \displaystyle \sum_{k=0}^\infty \left(\frac{3}{4}\right)^k (wyjątkowo ten przykład najpierw zrób ręcznie)
    • \displaystyle \sum_{k=2}^\infty \frac{1}{k^2-1}
    • \displaystyle \sum_{k=2}^\infty \frac{1}{k^2-k-1}
    • \displaystyle \sum_{k=0}^\infty k \cdot a^{-k}, \quad |a| > 1
    • \displaystyle \sum_{k=0}^\infty \frac{2k+1}{(2k)!}
  4. W pewnym eksperymencie dostaliśmy wartość 1.291285… .Sprawdź na stronie https://oeis.org/ czy za tym nie stoi coś bardziej fundamentalnego. (Wskazówka: na stronie wpisz 1,2,9,1,2,8,5).
  5. Mamy ciąg: 1,2,4,7,11,16,... gdzie widzimy, że przyrosty są zadane kolejnymi liczbami naturalnymi. Używając strony https://oeis.org/ ustal jaka jest postać a_n.
  6. Ile wynosi suma szeregu 1 + \frac{1}{1!} + \frac{1}{2!} + \frac{1}{3!} + \frac{1}{4!} + \ldots?
  7. Wiemy, że szereg harmoniczny jest rozbieżny, więc od wartości jeden rośnie w sposób nieograniczony (choć dość powolnie). Ile wyrazów musimy zsumować by dostać wartość 100?
  8. Podaj wzór na całkowitą liczbę bloków potrzebnych do stworzenia piramidy o n-stopniach. Zacznij od narysowania jak taka konstrukcja wygląda od góry (tzn. jeden blok na warstwie 4 bloków, które z kolei leżą na warstwie 9 bloków, a te na warstwie 16 bloków, itd). Napisz sześć kolejnych wartości dla kolejnych n, czyli n=1, S1=1, n=2, S2=1+4=5, n=3, S3=1+4+9=14, etc. Zastosuj metodę z wykładu wykorzystującą w Octave polecenie diff. Znajdź końcowe wyrażenie (podpowiedź: będzie to wielomian trzeciego stopnia w n). Dopiero na sam koniec możesz sprawdzić swój wynik z tym uzyskanym w Wolframie Alpha lub https://oeis.org. Uwaga: sprawdzenie odpowiedzi wcześniej oznacza, że jesteś oszustem i dosięgnie cię klątwa faraona.
  9. Wg pewnej legendy związanej z szachami pewien mędrzec miał poprosić króla o „skromną” nagrodę: ”Połóż panie na pierwszym polu szachownicy jedno ziarno pszenicy („grain of wheat”), na drugim dwa, na kolejnych cztery, osiem, szesnaście i tak do ostatniego 64-tego pola za każdym razem podwajając ich liczbę.” Ile to ziaren pszenicy? Zakładając utrzymanie światowych zbiorów pszenicy z zeszłego roku ( 7,52 *1011 kg), ile czasu zajęłoby uzbieranie takiej ilości?
  10. Mrówka siedząca w początku układu współrzędnych postanowiła pójść 1 metr w prawo następnie 1/2 metra w górę, następnie 1/3 metra w lewo, 1/4 w dół, 1/5 w prawo, itd. Do jakiego miejsca ostatecznie doszła? (podaj współrzędne końcowego punktu!)
  11. Poniższy program (Octave) wyznacza kilka pierwszych elementów ciągu Viete’a, który jest zbieżny do 2/π, i na tej podstawie wyświetla kolejne przybliżenia liczby π:
    N = 10;
    x = zeros(1,N);
    x(1) = sqrt(2);
    for i = 1:(N-1)
      x(i+1) = sqrt(2 + x(i));
      wynik = 2 * 2^i/prod (x(1:i));
      disp ([i, wynik, pi - wynik]);
    endfor
    

    Uruchom ten program. Przy okazji zapamiętaj na przyszłość użycie komendy disp. Przy jakiej dokładności wyznaczenia liczby π dokładność uzyskiwana w Octave zaczyna odbiegać od wyników.

  12. Zazwyczaj przy ciągach pada pytanie wyłącznie o finalną granicę, jednak my możemy zapytać jak osiągana jest ta granica (np. poprzez zachowanie się jak funkcja potęgowa, logarytmiczna, liniowa, wykładnicza). Na wykładzie omawiany jest przykład ze zbieżnością sin(1/n)/(1/n): program:
    n = 1:1000;
    y = abs(sin(1./n)./(1./n) - 1);
    plot (y, "+;lin-lin;");
    xlim([0,20]);
    pause (2);
    
    semilogx(y, "+;log-lin;");
    pause(2);
    
    semilogy(y, "+;lin-log;");
    pause(2);
    
    loglog(y, "+;log-log;");
    pause(2);
    
    loglog(n, y, "+;log-log;",  n, 1./n.^2, ";1/n^2;");
    pause(2);
    
    loglog(n, y, "+;log-log;",  n, 1./n.^2/6, "r;1/6n^2;");

    Uruchom ten program:

      • Do czego w Octave służą polecenia: semilogx , semilogy , loglog ?
      • Zmodyfikuj program tak, by można było za jego pomocą określić szybkość zbieżności ciągu a_n = 2^{1/n}. Uwaga: (uwaga: przy wykładowym przykładzie zastosowano odjęcie o 1, by badać zbieżność do wartości zero i to samo będzie konieczne w analizowanym przykładzie więc zrealizuj odjęcie o 1 od podanego ciągu!
      • Pamiętajmy też o zestawieniu:

Kolejna porcja zadań do zrobienia ręcznie 

  1. Ile wynosi granica ciągu:
    • a_n = \frac{n^3 + 2n^2 +3n + 4}{4 - 3n + 2n^2 - n^3}?
    • a_{n}=\frac{2^{n+1}+3^{2 n-1}}{4^{n}+9^{n}}?
    • a_{n}=\frac{1+\frac{1}{2}+\frac{1}{4}+\ldots+\frac{1}{2^{n}}}{1+3+5+\ldots+(2 n-1)}?
  2. Czy granica ciągu o elementach wymiernych może być niewymierna?
  3. Czemu równe są granice \lim_{n\to\infty}  \left(1+\frac{1}{n}\right)^n oraz \lim_{n\to\infty} \left(1-\frac{1}{n}\right)^n.
  4. Podaj przykład ciągu mającego granicę niewłaściwą.
  5. W jakim przypadku znajomość granicy dwóch ciągów (an) i (bn) nie wystarcza do stwierdzenia istnienia i ewentualnej wartości granicy ciągu (an / bn)?
  6. Wyznacz granicę niewłaściwą \displaystyle \lim_{n\to\infty} \frac{n^n}{3^n}
  7. Wyznacz granice:
    • \displaystyle \lim_{n\to\infty} \sqrt[n]{a}, gdzie a >0.
  8. Jak w konwencji sumacyjnej Einsteina wygląda zapis:
    • iloczynu skalarnego dwóch wektorów, tj. \sum_{j=1}^{3} a_j b_j
    • energii kinetycznej, tj. \sum_{j=1}^{3} \frac{v_j v_j}{2}.
  9. Spójrz na obrazek: oraz na stronę w angielskiej Wikipedii poświęconą wykresom półlogarytmicznym (ang. semi-log plots). Dlaczego do sporządzenia zamieszczonego tam wykresu fazowego wody użyto wykresu półlogarytmicznego typu lin-log?